Cuộc Bạo Lượm Oromo 1967–1970: Một Cuộc Kháng Cự Chống lại Nền Quân Chủ Ethiopia

Ethiopia, vùng đất của những truyền thuyết cổ đại và lịch sử phong phú, đã trải qua vô số biến động chính trị và xã hội. Trong số đó, cuộc bạo loạn Oromo 1967-1970 là một cột mốc quan trọng, đánh dấu sự bất bình và đấu tranh của người Oromo, dân tộc lớn thứ hai của Ethiopia, chống lại chế độ quân chủ chuyên chế và áp bức.

Cuộc bạo loạn này không chỉ là một sự kiện đơn lẻ mà là kết quả của hàng thập kỷ bị 박멸 và phân biệt đối xử. Người Oromo đã phải chịu đựng sự kiểm soát đất đai hà khắc, chính sách đồng hóa văn hóa và hạn chế về cơ hội kinh tế. Nền quân chủ Ethiopia lúc bấy giờ được cai trị bởi Hoàng đế Haile Selassie I, người được tôn sùng như một vị thần sống, đã không quan tâm đến những lời kêu gọi của người Oromo.

Sự bất mãn ngày càng tăng lên cho đến năm 1967, khi một cuộc nổi dậy vũ trang bùng phát tại vùng Arsi, trung tâm của cộng đồng Oromo. Các nhóm游击, được biết đến là “Mecha và Tulama Self-Help Association” (MTA), đã đứng lên chống lại chính phủ Ethiopia với mục tiêu giành lại quyền tự quyết và giải phóng người Oromo khỏi ách thống trị.

Nguyên nhân Bùng Nổ Cuộc Bạo Lượm:

• Thiếu Đẳng Hợp: Người Oromo bị loại trừ khỏi các vị trí chính trị và kinh tế quan trọng, mặc dù họ chiếm một phần đáng kể dân số Ethiopia.

• Chính Sách Đồng Hóa Văn Hóa: Chính phủ đã cố gắng đàn áp ngôn ngữ, phong tục và truyền thống của người Oromo, khiến họ cảm thấy bị đe dọa về bản sắc văn hóa của mình.

• Cải Cách Ruộng Đất Không Công Bằng:

Các chính sách cải cách ruộng đất đã được thực hiện một cách bất công, khiến người Oromo mất đi quyền sở hữu đất đai truyền thống của họ và rơi vào cảnh nghèo đói.

Dòng chảy của Cuộc Kháng Cự:

Cuộc bạo loạn ban đầu tập trung ở vùng Arsi nhưng nhanh chóng lan rộng ra các vùng khác của Ethiopia, bao gồm Bale, Wellega và Hararghe. Các chiến binh Oromo đã sử dụng chiến thuật游击 để chống lại quân đội Ethiopia, tận dụng địa hình hiểm trở và sự ủng hộ của dân chúng.

Tuy nhiên, chính phủ Ethiopia đã phản ứng mạnh mẽ bằng cách huy động quân đội lớn, sử dụng vũ khí hiện đại và áp dụng các biện pháp đàn áp tàn bạo. Những người Oromo bị bắt giữ thường phải chịu tra tấn và xử tử.

Kết Quả và Di sản của Cuộc Bạo Lượm:

Mặc dù cuộc nổi dậy đã không thành công trong việc lật đổ chính phủ Ethiopia, nó đã có một tác động đáng kể đến lịch sử đất nước này.

Cuộc bạo loạn, cùng với các yếu tố khác, đã góp phần vào cuộc cách mạng Ethiopia năm 1974, dẫn đến sự sụp đổ của chế độ quân chủ và sự lên nắm quyền của Derg, một chính phủ quân sự.

Mengistu Haile Mariam:

Mengistu Haile Mariam là một nhân vật quan trọng trong lịch sử Ethiopia, đã nắm quyền lãnh đạo đất nước sau cuộc cách mạng năm 1974. Là một sĩ quan quân đội trẻ tuổi và đầy tham vọng, Mengistu đã nhanh chóng leo lên vị trí tối cao trong Derg, chính phủ quân sự mới của Ethiopia.

Mengistu đã áp dụng một chính sách cứng rắn, được gọi là “Chủ nghĩa Marx-Lenin”, với mục tiêu hiện đại hóa đất nước và loại bỏ bất kỳ hình thức chống đối nào. Ông cũng đã tiến hành những cải cách ruộng đất rộng lớn, tịch thu đất đai từ các chủ sở hữu lớn và phân phối lại cho nông dân nghèo.

Tuy nhiên, chính sách của Mengistu cũng đã dẫn đến bạo lực tàn bạo và đàn áp chính trị. Người Oromo, một lần nữa, là đối tượng bị nhắm mục tiêu, với hàng ngàn người bị giết hại hoặc bắt giữ trong các trại tập trung. Cuộc xung đột giữa quân đội Ethiopia và phong trào giải phóng Oromo tiếp tục leo thang trong suốt những năm 1980.

Kết Luận:

Cuộc bạo loạn Oromo 1967-1970 là một sự kiện quan trọng trong lịch sử Ethiopia, đánh dấu sự đấu tranh của người Oromo chống lại áp bức và bất bình đẳng. Mặc dù cuộc nổi dậy đã không thành công về mặt quân sự, nó đã gieo những hạt giống cho phong trào giải phóng Oromo tiếp tục phát triển trong những thập kỷ sau đó.

Cuộc bạo loạn cũng là minh chứng cho sức mạnh của dân tộc và sự kiên quyết trong việc đấu tranh cho tự do và công bằng.